Gletsjerwandeling en natte voeten

Na 3 dagen heerlijk en bijna non-stop zeilen zijn we in Tryghamna in het Isfjord aangekomen. Het is vandaag 29 juli 2023 en we zijn inmiddels ruim 5 weken op Spitsbergen. Ook zijn we nu 5 dagen aan boord zonder een voet aan wal gezet te hebben, dus we kijken er naar uit om weer op avontuur te gaan! We hebben goed geslapen, maar de volgende dag is het erg mistig en nat. In combinatie met de vermoeidheid besluiten we deze dag lekker niets te doen. We stoken de kachel op en blijven binnen. Film kijken, boek lezen, foto’s uitzoeken, chocolade eten en andere belangrijke dingen die je doet op dagen als deze. De volgende dag is het nog steeds een beetje mistig en nat, maar het weerhoudt ons er deze keer niet van om aan land te gaan. Met onze waterdichte uitrusting zijn we klaar om te gaan. We laten de bijboot in het water, knopen de buitenboordmotor erop, pakken de blauwe ton met de kajak, handfakkels, geweer, peddels, Iridium satelliettelefoon, handmarifoon, camera, verrekijker, water en snacks. Aan land loopt Matthijs eerst naar het hoogste punt om te kijken of er geen ijsberen zijn. Dan zetten we de bijboot en de blauwe ton met ijzeren meerpennen goed vast in de grond. We maken een toffe wandeling van zo’n 3 uur in een ruige, rotsachtige, modderige en mistige omgeving. We steken een iets te diepe gletsjerrivier over en de eerste natte voeten op Spitsbergen zijn een feit :-). Halverwege de wandeling beklimmen we zelfs vanaf de zijkant de gletsjer en lopen er een tijdje bovenop, zo gaaf!

Klik op de foto’s om te vergroten en bijschrift te lezen

Longyearbyen

Dezelfde middag zetten we koers richting Longyearbyen, de ‘hoofdstad’ van Spitsbergen met ongeveer 2000 inwoners. Het stadje ligt op 78 graden noorderbreedte en is daarmee de noordelijkste plaats met meer dan 1000 inwoners ter wereld. We zijn al in het Isfjord en moeten alleen nog even oversteken naar de andere kant, maar toch is het nog een tocht van 6 uur. Hoe dan ook een mooie zeiltocht met een ruime wind en zo’n 20 knopen. De laatste twee uur valt de wind weg en motorzeilen we het oude mijnstadje in. We kijken uit naar wat beschaving na bijna 6 weken in de wildernis van Spitsbergen te hebben doorgebracht. Onze laatste stop in Noorwegen, voordat we overstaken, was in Nord-Lenangen waar we de laatste boodschappen deden. We hebben wel wat ervaring met boodschappen doen voor meerdere weken, maar niet heel veel. Reizen in Noorwegen betekent elke 2 of 3 weken wel een supermarkt in de buurt, maar nu hebben we voor zo’n 6 weken inkopen gedaan. Tegen de tijd dat we in Longyearbyen aankomen, is alle verse groente en fruit op en eten we voornamelijk rijst en blikvoer. Ook de watertanks (we hebben 2 tanks van 300 liter) zijn bijna leeg, maar deze hebben we in Ny Ålesund ongeveer 3 weken eerder ook nog kunnen vullen. We hebben berekend dat we met 1 tank van 300 liter ongeveer 12 dagen kunnen doen, dat is ongeveer 25 liter per dag. Verder zijn alle zoute en zoete snacks op en komt ook de laatste rol wc-papier in zicht :-).

Een andere uitdaging als je zo afgelegen en op jezelf aangewezen bent, is dat je de hele tijd in een soort overlevingsstaat verkeert, wat behoorlijk vermoeiend is. Elke minuut van de dag zijn we bezig met veiligheid. Wat doet het weer, komt er veel wind aan, is deze ankerplaats veilig, komt er drijfijs aan, houdt ons anker het, hebben we genoeg eten, hoeveel water hebben we nog, hebben we genoeg diesel om de boot te verwarmen en te verplaatsen als er nul wind is en wel ijs, in welke staat verkeert de boot, is alle uitrusting in orde, kunnen we aan wal, zijn er ijsberen in de buurt, kan een ijsbeer aan boord klimmen, is er voldoende stroom in de batterijen, zijn we gezond, en zo voorts. Nu we in Longyearbyen zijn kunnen we veel van deze gedachtes even laten varen, en dat is relaxed.

De volgende ochtend drinken we koffie bij Huskies met onze vrienden Frederieke en David van de Yuma. Zij zijn op hetzelfde moment als wij in Longyearbyen, leuk om elkaar na Virgohamna weer te ontmoeten! Yuma vertrekt diezelfde middag nog en wij blijven in totaal 5 nachten. Iets langer dan verwacht, maar we hebben een leuke tijd en de dagen vliegen voorbij. We doen de was, winkelen wat, eten burgers bij Stationen, drinken koffie bij Fruene AS (hier hangt letterlijk een bordje bij de kassa dat je niet mag roggelen en spugen hahaha) en vullen de diesel- en watertanks. We bezoeken ook het Svalbard Museum en wandelen en fietsen wat rond in Longyearbyen. Het hele gebied is beschermd tegen de ijsberen dus we hoeven ons geweer niet de hele tijd mee, ook wel even relaxed. Ook doen we voor €800(!) boodschappen bij de Svalbardbutikken (Coop supermarkt) en gelukkig krijgen we de bezorger zo ver om alle zware dozen voor ons naar de haven te brengen. Zelfs onze fietsen mogen achterin de bezorgauto en bij de haven pakken we een bolderkar om de boodschappen daadwerkelijk bij de boot te krijgen. Eigenlijk moet je 10 dagen van te voren je bestelling online doen en reserveren dat je de boodschappen bezorgd wilt hebben, maar 10 dagen vooruit plannen is natuurlijk onmogelijk voor zeilers :-). 

We ontmoeten ook andere zeilers waaronder het superleuke Duitse stel Heike en Heiko van de Flying Fish (waar we later op Spitsbergen ook nog mooie avonturen mee beleven, daarover meer in de volgende blog…) en de bemanning van de Kalia. Hier worden we uitgenodigd voor een biertje aan boord van deze enorme Oyster 745, heel gaaf om dit superjacht van 23 meter van binnen te zien. Het team van 2 eigenaren en 4 bemanningsleden is net aangekomen uit Noorwegen en iedereen is super nieuwsgierig naar onze hoogtepunten tot nu toe. De spots worden dankbaar op de papieren kaart genoteerd en in de Navionics app gezet. De volgende dag komen Christian en Katja van Kalia nog even bij ons langs voor een cappuccino waarna hun Spitsbergen avontuur gaat beginnen. Wij zijn ondertussen alweer onderweg naar het zuiden en kijken zelfs met een scheef oog al een beetje naar een weergaatje om terug te gaan naar Noorwegen. Gelukkig hebben we nog even de tijd en hoeven we ons niet te haasten. Ons plan is om ergens half augustus terug te varen en het is begin augustus als we in Longyearbyen zijn. 

Ik ben heel nieuwsgierig naar de Seed Vault, een bijzondere plek in Longyearbyen waar ruim 1 miljoen zaden liggen opgeslagen in een berg bij een constante temperatuur van -18 graden Celsius. In de Seed Vault, ook wel wereldzadenbank genoemd, liggen plantzaden van ontelbaar veel plantenrassen opgeslagen, waaronder de zaden van veel voedselgewassen van over de hele wereld. Ik heb deze spot een aantal keer in een documentaire voorbij zien komen en wil er graag een kijkje nemen. We pakken de fiets maar de klim is zo steil dat we ongeveer de hele weg lopen. Wel fijn als we straks naar beneden kunnen crossen :-). Ik vind het leuk om echt even een tijdje te ‘zijn’ op deze plek en te voelen hoe het hier is. Als de wereld vergaat, of nouja bijna, en er zijn bijvoorbeeld twee mensen over, dan kunnen ze naar deze plek gaan om de zaden te gebruiken om weer opnieuw te beginnen. Ik vind dat wel een grappig concept. Een soort Ark van Noach maar dan voor zaden. We nemen lekker de tijd voor het bezoek, zetten koffie en zitten een tijdje uit de wind naast het bijzondere gebouw. 

Het echte hoogtepunt van Longyearbyen is ons diner in Huset. We hebben nogal wat geld nodig voor deze speciale avond, maar het is meer dan geweldig en elke cent waard. We genieten van een 13-gangenmenu met wijnarrangement en van begin tot eind genieten we met volle teugen. Het complete diner is echt een kunstwerk. Het ziet er allemaal prachtig uit, de smaken zijn telkens weer fantastisch en verrassend en de wijn geeft aan elk gerecht een extra bijzondere twist. Een heuse foodporn-ervaring!

Wat gemengde gevoelens over Longyearbyen
In Longyearbyen wordt steenkool uit de mijnen gewonnen sinds 1906, en dit gebeurt nog steeds. Meneer John Munroe Longyear ontdekte destijds de steenkool en richtte de Arctic Coal Company op. Zo kreeg de nederzetting de naam Longyear City wat in het Noors vertaald Longyearbyen is. Hoewel Spitsbergen nogal fanatiek adverteert dat ze zo’n ‘environmentally friendly destination’ zijn, is het argument om de niet-milieuvriendelijke mijnactiviteiten voort te zetten (mijn 7 is nog in gebruik) dat de prijs voor steenkool toch wel erg goed is… ‘misschien stoppen we volgend jaar..’. is het geluid.. Ook een nadeel aan Longyearbyen en de fanatieke marketingmachine van Noorwegen is dat er ontzettend veel toeristen zijn in het stadje. Er is een vliegveld en vliegtuigen vliegen af en aan. Er zijn enorme cruiseschepen die met honderden toeristen rond Spitsbergen varen. Het is natuurlijk mooi dat steeds meer mensen kunnen genieten van de schoonheid van Spitsbergen en dat dit steeds toegankelijker wordt, maar het voelt echt als een overkill aan toerisme in deze plaats. Naast de winning van steenkool, zijn cruise-schepen en vliegtuigen nu ook niet bepaald “environmentally friendly”. Wat ons betreft nogal scheef, om dan deze bestemming als sustainable destination te bestempelen.

Na 5 dagen in Longyearbyen te hebben doorgebracht kijken we er naar uit om weer op pad te gaan, genoeg beschaving :-). Hoewel Longyearbyen tof is, is het dus ook erg druk en daarom voor ons tijd om weer naar de meer afgelegen gebieden te verkassen!

Nette kleren aan voor een chique diner bij Huset!

Barentszburg – een Russisch perspectief

Omdat het in de haven van Longyearbyen vrij duur is (€60 per nacht), besluiten we om eind van de middag te vertrekken en een mooringbal op te pikken vlak naast Longyearbyen voor de nacht. Het is windstil, dus we gooien een touw om de bal heen (waar geen ring op of aan zit) en gaan naar binnen, hoogstwaarschijnlijk het honderdste potje Rummikub spelen. Die nacht wakkert de wind aan tot zo’n 20 knopen en dat hebben we niet gezien in de voorspelling. We voelen ons helemaal niet comfortabel achter de bal en of deze de Saraban’de van 16 ton gaat houden. We slapen niet echt en vertrekken de volgende ochtend richting Barentszburg, een Russische mijnbouwnederzetting met zo’n 500 inwoners gevestigd in het Grønfjord. In 1924 gaf de Nederlandsche Spitsbergen Compagnie (Nespico) uit Rotterdam de naam Barentszburg aan dit plaatsje. De naam was een eerbetoon aan de Nederlandse navigator Willem Barentsz die in 1596 Spitsbergen ontdekte.

Rond 17.00 uur komen we aan in Barentszburg en direct vóór het stadje ligt een kleine drijvende steiger met eigenlijk maar plaats voor twee boten. Steve en Sarah van Snowbear (wie we ook in Ny Ålesund kort ontmoet hebben) en Frederieke en David van Yuma liggen naast elkaar aan de binnenkant van de steiger en wij liggen langszij Midana, een bijzondere stalen Russische tweemaster met Junk Rig. Vier boten en het is helemaal vol :-). Die avond eten we met z’n zessen in restaurant Rijpsburg in het Barentszburg Hotel. Het is het meest ongestructureerde diner ooit. Alle gerechten worden op verschillende momenten geserveerd en soms twijfelen we of alle bestellingen wel helemaal doorgekomen zijn. Maar het gaat allemaal goed, het eten is lekker en we hebben het super gezellig met elkaar. We kwamen 6 weken geleden bijna allemaal tegelijk aan op Spitsbergen dus we hebben een schat aan avonturen en herinneringen om met elkaar te delen.

Zo kalm en vredig als het is als we zitten te eten… zo verschrikkelijk wordt de nacht. Ik denk dat het de meest vreselijke en enge nacht tot nu toe is. We worden rond 3 uur ’s nachts wakker, de wind is toegenomen tot 25 knopen en de golven van ongeveer 1,5 meter hoog knallen direct op de steiger waar wij liggen. Omdat er totaal geen beschutting is en we lagerwal liggen, liggen we met onze boten als gekken te rollen. Gelukkig liggen wij helemaal aan de buitenkant en besluiten dan ook om de steiger te verlaten en een ankerplek verderop op te zoeken. Terwijl Matthijs onze lijn van het achterdek van de Midana probeert los te maken wordt hij bijna van het dek afgespoeld door een golf. Wat een geweld! Het lukt om de boot los te maken en zonder schade weg te varen. Dat ging alvast goed. Met de wind mee surfen we van de golven af richting de ankerplek dieper het fjord in, welke achter een soort dijk ligt. Als we hier niet kunnen liggen hebben we best wel een probleem, want dat betekent dat we het fjord uit moeten varen tegen de wind en golven in, wat bijna onmogelijk is. Maar bijna bij de ankerplek aangekomen zien we de Flying Fish redelijk rustig liggen en dat stemt ons hoopvol. Het lukt ook ons om het anker stevig in de grond te krijgen en ondanks dat het nog wat hobbelt en schommelt vatten we zelfs nog wat slaap die nacht en ochtend.

SnowBear en Yuma hebben minder geluk. Ze hebben geen kans om vanuit de krappe binnenkant van de steiger weg te varen omdat de wind en de golven hier recht op staan. Ze moeten dus blijven liggen en het is echt eng voor ze. De boten bewegen zo erg van links naar rechts dat de verstaging telkens bijna in elkaar blijft hangen. Ook beweegt de complete steiger bij elke windvlaag een stukje verder richting de vaste kade waardoor er ook nog het risico ontstaat dat de boten aan de grond raken.. Gelukkig gaat het, afgezien van een paar kapotte fenders, goed en is aan het einde van de ochtend weer rustig. Wij keren ook terug naar Barentszburg en knopen Saraban’de weer vast aan de Midana.

De mannen van de Midana hebben schade aan de achterzijde van het schip en er moet wat rvs gelast worden. Niet zo prettig met onze aluminium parel langszij. Als er rvs splinters op het aluminium terecht komen krijgen we meteen roestplekken, iets wat we te allen tijde willen voorkomen natuurlijk. Matthijs besluit, gewapend met iPad en vertaal app poolshoogte te gaan nemen en probeert uit te vogelen wat er precies aan de hand is en of we misschien ergens anders moeten gaan liggen. Matthijs wordt super gastvrij ontvangen en binnen 3 minuten ligt hij in het motorruim voor een “inspectie” van motor en randgebeuren. Ook krijgt hij een rondleiding op dit gave schip van 15 meter met carbon masten en een stalen romp met een dikte van 15mm. Er is zelfs een sauna aan boord van het schip en met de 150pk Volvo Penta motor kunnen ze met gemak 7,5 knoop cruisen. De reparatie aan het achterdek blijkt gelukkig klein te zijn én aan de andere kant van waar Saraban’de ligt. De wind staat ook gunstig dus kunnen we blijven liggen, dat scheelt weer. Na de tour komt de crew ook nog even bij ons aan boord om inspiratie op te doen. We doen het met handen en voeten want de iPad ligt nog bij hen aan boord en maar één van de mannen die een beetje Engels spreekt. We helpen ze nog aan een paar rvs harpjes uit ons boordmagazijn en zo ronden we deze leuke ontmoeting af.

In de middag bezoeken we met Yuma en Snowbear het Pomor Museum. Aangezien het heel rustig is in Barentszburg, moeten we het museum vooraf reserveren en krijgen we een leuke privé-rondleiding. Opvallend is dat ze in het museum de Nederlandse geschiedenis van Spitsbergen heel goed vertegenwoordigen, wat we ook wel anders hebben gezien. In Tromsø bijvoorbeeld zijn we naar het Poolmuseum geweest en hier was echt één vierkante meter over Willem Barentsz te zien. Verder ging alles over Noorse expeditiehelden, de Noorse jacht, de Noorse walvisvaart, etc. Ook in het Svalbard Museum in Longyearbyen was de Nederlandse geschiedenis ver te zoeken, maar in dit kleine Russische stadje is het verassend om te zien dat ze zo veel over Willem Barentsz vertellen. Daarnaast leren we ook over de Pomoren, een inheems Russische volk dat in de 16e en 17e eeuw ook op Spitsbergen leefde. Zonder enige twijfel waren ze eeuwenlang actief in de meeste delen van Spitsbergen. Het tijdstip van hun aankomst is echter onzeker, maar het zou goed kunnen dat de Pomoren zelfs al eerder op Spitsbergen waren dan Willem Barentsz…

Die avond eten we weer met z’n zessen in dezelfde bar en gelukkig slapen we daarna allemaal heerlijk rustig. De volgende ochtend krijgen Matthijs, Sarah van de Snowbear en ik een rondleiding door de oude mijn. Barentszburg is nog steeds actief in de mijnbouw en het is mogelijk om deze mijn in werking te zien. We dachten dat we ergens hoog in de bergen de mijn in zouden gaan, maar deze mijn bevindt zich op 540 meter onder de zeespiegel! Gelukkig blijven wij tijdens onze tour wel boven zeeniveau en dat is al spannend genoeg. Bij de introductie krijgen we allerlei veiligheidsinstructies en leren we over de kans op explosies en giftige stoffen in de lucht… Alles in de mijn zoals telefoons, elektriciteitsaansluitingen, leidingen en kabels ziet er zo oud uit en dat draagt ook niet echt bij aan het gevoel van veiligheid. Maar los daarvan is het toch super interessant om even in de mijn te zijn en te ervaren hoe het leven er aan toe gaat. Helemaal omdat de mijn nog echt in werking is, en dat betekent dat we échte mijnwerkers inclusief zwarte gezichten voorbij zien lopen. Ik betwijfel nog steeds of dit geen acteurs waren, haha:-).

Na het mijnbezoek lopen we nog wat rond in Barentszburg, lunchen we op aanraden van onze museumgids in de plaatselijke kantine van de mijnwerkers (wie ons allemaal heel erg gek aankijken dat wij daar zitten) en verlaten dan in de middag Barentszburg. Het is bijzonder om Spitsbergen even vanuit een ander perspectief te ervaren dan het Noorse. Noorwegen ‘zorgt’ dan wel voor Spitsbergen, maar soms gedragen ze zich alsof Spitsbergen van Noorwegen is. Maar Spitsbergen is niemandsland, het hoort bij niemand en het is het enige ‘land’ ter wereld zonder vlag. In alle toeristenwinkels in bijvoorbeeld Ny Ålesund en Longyearbyen staat overal Norway, Norway, Norway op de ansichtkaarten, t-shirts, boekjes, stickers etc. Maar Spitsbergen is niet Noorwegen maar Spitsbergen. In 1920 werd wel in het Spitsbergenverdrag vastgelegd dat de eilanden onder Noors toezicht kwamen maar het land staat nog steeds op zichzelf. Belastingen zijn anders geregeld, geld afkomstig uit Spitsbergen moet hier ook weer benut worden, Spitsbergen maakt geen deel uit van de Verdragen van Schengen en theoretisch is Spitsbergen zelfs zonder paspoort te bezoeken. In dit Russische stadje Barentszburg is niets van Noorwegen te zien, geen vlag, geen Noorse taal, geen Noorse controle en dat is eigenlijk best verfrissend. Al met al zijn we met ons bezoek aan Barentszburg weer een bijzondere ervaring rijker met relaxte ontmoetingen, spannende momenten en inspirerende inzichten.

Saraban’de aan de steiger bij Barentszburg met de Snowbear, Yuma en Midana zijn inmiddels vertrokken